PACKWORLD TÜRKİYE DERGİSİ- YAZAR- SELİM YILDIZ
KOBİ’LER VE KURUMSALLAŞMA 2. BÖLÜM

SERMAYE VE FİNANS YÖNETİMİ
KOBİ’ler, düşük sermaye ile kurulabildikleri için genelde iş hayatına borç veya cari hesap diye tabir ettiğimiz düzen ile başlamaktadırlar. İşletmeler ilerleyen dönemlerde günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık, yıllık rutin ödemelerini karşılamak ile meşgul olduklarından kurumsallaşma sürecine kavuşamadan piyasadan çekilmek zorunda kalır ya da kurumsallaşma sürecine finans ayıramamaktadır. Bu yüzden işletmelerin birçoğunun kurumsallaşma sürecinde ilk ve en çok karşılaştıkları sorun, sermaye ve finans sıkıntısıdır. İşletmeler sermaye ve finans yönetiminde; yetersiz sermaye, nakit akış sorunları, borç yönetimi, finansal planlama ve tahmin hataları, risk yönetimi, verimli varlık kullanımı ve yatırım kararları gibi sorunlarla karşılaşmaktadır.   

İŞLETME BÜTÇESİ VE KONTROLÜ
KOBİ’ler genelde tek şahıs firması veya ortaklı firmalardan oluşmaktadır. Ortaklı yapılar ise bir veya daha fazla kişiden oluşabilmektedir. Ortaklı yapılar aile bireylerinden oluşursa bu tip firmalara aile şirketleri de denmektedir. 
Genelde işletme bütçesi ve kontrolü; şahıs firması ise şirket sahibinde, ortaklı ise ortaklardan birinde, aile şirket yapısına sahip ise aile büyüğünde olduğundan dolayı işletme bütçesi ve kontrolü veri ve analizlerden ziyade bütçeyi yöneten kişinin tecrübesi veya şahsi kararlarıyla yönetilmektedir. Bütçeyi yöneten ve kontrol eden kişilerin ehil olup olmadığı analiz edilememektedir. İşletmeler, kurumsallaşma sürecinde bütçe verilerini ve analizlerini dikkate almayarak firma sahibinin veya ortağının yani yöneticinin kendi bireysel hamleleriyle karar vermesinden dolayı zaman zaman sıkıntı yaşamaktadır. İşletmelerin işletme bütçesi ve yönetiminde; bilgi eksikliği veya hatalı bilgi, yetersiz planlama ve tahmin, bütçe kontrolü eksikliği, bölümler arası uyum sorunları, esneklik eksikliği, hedef belirleme zorunluluğu gibi sıkıntılar yaşadıkları görülmektedir. 

PAZAR BÖLÜMLENDİRME VE HEDEF PAZAR SEÇİMİ
Kurulan şirketlerin sahipleri genelde daha önce çıraklığını, kalfalığını, ustalığını yapmış oldukları iş ile veya baba mesleği diye tabir ettiğimiz mantıkla hareket etmektedir. Pazar seçimi ve bölümlendirmesi yapmadan bulundukları iş hayatına bildikleri iş ile atılmaktadırlar. Kurumsallaşamama sebeplerinden biri de hedef pazar seçimi ve bölümlendirmesini yapamamalarıdır. İşletmeler pazar bölümlendirme ve pazar araştırmasında; yetersiz pazar araştırması, hatalı strateji kriterleri, rekabetin farkına varamama, değişen müşteri ihtiyaçları ve tercihleri, yetersiz kaynaklar, kültürel ve coğrafi farklılıkların göz ardı edilmesi gibi problemleri yaşadıkları görülmektedir.

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
KOBİ yöneticileri geleneksel olarak ustasından veya büyüklerinden gördüğü malzeme ve ihtiyaç tedariklerini araştırma yapmadan aynı şekilde ve aynı tedarikçilerden alarak sürdürmektedirler. Tedarik zinciri yönetiminde; eski köye yeni adet getirme mantığı ile hareket ettiklerinden, eski huylarından ve sistemlerinden taviz veremediklerinden veya değişime ayak uyduramadıklarından dolayı kurumsallaşma sürecinde sıkıntı yaşamaktadırlar. İşletmeler tedarik aşamasında tedarikçi firmalar ile veya şahıslarla fazla samimi olduklarından dolayı yeterli pazarlık ve ciddiyeti korumakta zorlandıkları görülmektedir. İşletmeler tedarik zinciri yönetiminde; tedariğe bağımlılık ve tedarikçi sorunları, envanter yönetimi problemleri, lojistik ve dağıtım zorlukları, tedarik zinciri belirsizlikleri, verimlilik ve maliyet problemleri, tedarik zinciri teknolojisi sorunları gibi sıkıntıları yaşadıkları görülmektedir.

ZAMAN YÖNETİMİ
KOBİ’ler daha esnek çalışma düzenlerine ve saatlerine göre hareket ettikleri için zaman kavramına riayet etmedikleri gibi zamanı da verimli kullanamamaktadır. İşletmeler, zaman kavramını maliyet hesaplarına katmadıkları için zamanı verimli kullanamadıkları görülmektedir. Belirli bir planlama ve programlama yapamadıklarından dolayı da kurumsallaşmada sıkıntı yaşamaktadırlar. İşletmeler zaman yönetiminde; yetersiz planlama ve öncelik belirleme, çok fazla çalışma yükü, kesintiler ve içsel engeller, etkili iletişim eksikliği, teknolojik zorluklar, yetersiz yetkinlik ve eğitim gibi sorunlarla karşılaştıkları görülmektedir.

KRİZ YÖNETİMİ
KOBİ yöneticileri kriz dönemlerinde gerçekçi değil de duygusal davrandıkları için kriz yönetimini iyi yönetemedikleri gözlenmektedir. Krizler iyi yönetilemediği için ortaklardan ayrılanlar olduğu gibi çalışanlardan da hemen kopmalar olabilmektedir. Kriz öncesi strateji veya kriz planlaması yapamayan işletmeler kriz dönemlerine hazırlıksız yakalanmaktadır. Krizlerin iyi yönetilemediği işletmelerden ayrılan ortaklar ve personellerin işletmeye ciddi zarar verdikleri görülmektedir. İşletmeler kriz yönetiminde; hazırlıksız, yetersiz kriz yönetimi planları, iletişim eksikliği, kısa vadeli yaklaşım, panik ve kararsızlık, değerlendirme ve öğrenme eksikliği gibi problemleri yaşadıkları görülmektedir.
LİDERLİK YÖNETİMİ
KOBİ’lerde halen sosyal ve kültürel olarak eski geleneklerin devam ettiği görünmektedir. İşletmede daha eğitimli ve ehil olan kişilerin görev alması yerine büyüklerin görevlerine devam etmesi, görevlerini devretmemesi ve yeniliğe kapalı olmaları kurumsallaşma sürecinde sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu liderlerin tüm süreçleri bilgi sahibi olsa da olmasa da kendilerinin yönetme isteğinden kaynaklanmaktadır. İşletmelerin liderlik yönetiminde; deneyim ve bilgiye sahip olma, risk alma eğilimi, bağlılık ve devamlılık, iş performansı ve kanıt ihtiyacı, başarılarını ve itibarlarını koruma isteği, kültürel ve nesiller arası farklılıklar gibi sorunları yaşadıkları görülmektedir. 

REKLAM VE HALKLA İLİŞKİLER YÖNETİMİ
KOBİ’lerin reklam ve halkla ilişkiler alanında gerekli tecrübe ve deneyime sahip olmadıkları görülmektedir. Bu alanda yapılan yatırımlara bütçe ayırmak istememelerinin sebebi, reklam ve halkla ilişkilerin markaya değer katacağına inanmamalarıdır. Bu alanda yapılan yatırımların lüzumsuz yatırım olduğuna inanmaktadırlar. İşletmeler reklam ve halkla ilişkilerde; bütçe kısıtlamaları, hızlı değişen medya ortamı, reklam etkinliğinin ölçümü, kurumsal iletişim zorlukları ve rekabet farkındalık artışı gibi problemler yaşadıkları görülmektedir.

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ
KOBİ’lerin rutin işlerinin dışında müşteri ilişkilerine gerekli hassasiyeti gösteremedikleri belirlenmektedir. Satış öncesi, satış esnası ve özellikle satış sonrası geri bildirimleri almayarak ürünlerindeki veya hizmetlerindeki sıkıntıları görmek istememektedirler. Müşteri memnuniyetine gerekli hassasiyet göstermedikleri görülmektedir. Müşteriler daima ikinci planda tutulmaktadırlar.   İşletmelerin müşteri ilişkileri yönetimi konusunda; bütçe kısıtlamaları, hızlı değişen medya ortamı, reklam etkinliğinin ölçümü, kurumsal iletişim zorlukları, rekabet ve farkındalık artışı gibi sorunlar yaşadıkları görülmektedir.

DEVLET HİBE VE TEŞVİKLERİ
KOBİ’lerin devlet hibe ve teşvikleri hakkında gerekli bilgi ve tecrübeye sahip olmadıkları, gerekli bilgi ve belgeye sahip olsalar dahi bu hibe ve teşviklere harcanan vaktin zaman israfı olduğuna inandıkları görülmektedir. Aynı zamanda devlet hibe ve teşviklerine başvurulabilmesi için gerekli bilgi ve donanımın kendilerinde olmayışı veya o birime ayırabileceği personeli olmaması kurumsallaşma sürecinde ortaya çıkan sorunlardan bir tanesidir. İşletmeler devlet hibe ve teşviklerinde; yetersiz bilgi, başvuru sürecinin karmaşıklığı, fonların sınırlı olması, belirli kriterlere uyumsuzluk, mali durumun değerlendirilmesi, rekabet ve lobi etkisi gibi problemler ile karşılaştıkları görülmektedir.

SOSYAL SORUMLULUK
KOBİ’ler, finansal açıdan rahatlayamadıkları için sosyal sorumluk projelerinin firmaya getirisinden çok götürüsüne inanmaktadırlar. Sosyal sorumluluk projelerine önem vermedikleri gibi sosyal sorumluluk alanında atılan programlara katılma gayreti içerisinde olmadıkları gözlenmektedir. İşletmelerin sosyal sorumluluk alanlarında; maliyet ve kar odaklılık, stratejik öncelikler ve ihtiyaçlar, riskler ve itibar endişeleri, yönetim zorlukları ve kaynak yetersizliği, kısa vadeli düşünme ve beklentiler, sosyal konularda uzmanlık eksikliği gibi sıkıntılar ile karşılaştıkları görülmektedir.

DİJİTAL DÖNÜŞÜM
KOBİ'ler, eski sistemlerinden kolay kolay vazgeçemediklerinden kurumsallaşma sürecinde dijital dönüşüme ayak uyduramamaktadırlar. Dijital dönüşümün maliyetli ve zor olduğuna inanmaktadırlar.  İşletmelerin dijital dönüşüm esnasında; direnç ve kültürel değişim, yetersiz kaynaklar, veri güvenliği endişeleri, karmaşık teknoloji altyapısı, rekabet baskısı ve sürekli değişen teknolojiden dolayı sorunlar yaşadıkları görülmektedir.

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ
İnsan Kaynakları Yönetimine kısaca İKY denmektedir. KOBİ’ler, insan kaynakları yönetiminde kalifiye personel yerine daha çok eş, dost, akraba, tanıdık diye tabir edilen kişileri işe almaktadır. Bu işe alımlar İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY)’nin etkili olamamasına sebep olmaktadır. İKY, personel yönetimini kendi stratejisine göre değil de patron ve idarecinin isteğine göre yapmaktadır. Bu da, işletmenin verimini olumsuz etkilemektedir. İşletmeler İKY’de; insan kaynakları planlaması eksikliği, yetenek edinme ve tutma zorlukları, performans değerlendirme geri bildirim eksikliği, iletişim sorunları, eğitim ve gelişim fırsatlarının yetersizliği, çatışma yönetimi eksikliği, çeşitlilik ve duyarlılık eksikliği alanlarında problemler yaşamaktadır.
KOBİ’ler ve Kurumsallaşma’nın ikinci bölümünde KOBİ’lerin kurumsallaşma sürecinde yaşadığı sorun ve zorlukları ele aldık. Gelecek bölümde KOBİ’lerin bu süreçte yaşadığı soruların çözümlerini irdeliyor olacağız.