1992 yılında Liebenau, Kreis Nienburg, Weser'de kurulan CPE Entsorgung GmbH (www.cpe-recycling.de) firması atık plastiklerin işlenmesi ile ilgili hatırı sayılır deneyime sahiptir. “Temel geri dönüşüm hizmetlerinin yanı sıra başka bir destek aracı olarak 1996'dan bu yana, her yıl yaklaşık 25.000 ton geri dönüştürülmüş plastik elde ediyoruz. Bunun için birbirinden farklı tesislerde çoğu PE ve PP folyolarından oluşan folyo atıkları, kullanılmış PET şişeleri ve benzeri birçok üretim atıklarını işliyoruz. İri parçalar halinde kıyılmış, yüksek oranda yabancı madde içeren buzdolabı atıklarından Polistiren elde etmemizi amaçlayan en son projemiz sayesinde plastik geri dönüşüm alanında yeni olduğu kadar, yüksek seviyede bir geri dönüşüm performansına da adım atmış olduk” diyen CPE Genel Müdürü Robert Harting, şirketlerinin hizmet yelpazesini özetledi.

Königsbrunn'da bulunan Ettlinger Kunststoffmaschinen GmbH şirketinin ERF eriyik filtresi, bu yeni PS geri dönüşüm projesinin başarılı bir şekilde hayata geçirilebilmesinde büyük rol oynamıştır. Kesintisiz olarak çalışan ve dönen bir filtre tamburu ile donatılmış olan bu yüksek hızlı filtre, ortalamanın üzerinde bir kirlilik yüklemesi ile karşılaştığı durumlarda bile çok yüksek bir basınç sabitliğini ve yüksek ürün kalitesini garanti ederek kendini ve dolayısıyla farkını ortaya koymaktadır. “Bu projemiz ile buzdolabının kullanım ömrü sona erdikten sonra, yaklaşık %25'i yabancı maddelerden oluşan çeşitli PS atıklarının yüksek kalitede geri dönüştürülmesini sağlamayı hedefledik. Bu atıklardan şu anda termik şekillendirme işlemleri için folyolar üretiyoruz. Örnek: Tohum tepsisi üretimi. Geri dönüşüm işlemi sonunda 150 mikrondan geniş bir kirliliğin kalması ihtimali bile bu uygulama için oldukça riskli bir durum yaratır. Bu yabancı partiküller, folyonun çok fazla gerdirildiği ince cidarlı yerlerde delinmelere sebep olabilir – bu da ürünün ıskarta edilmesine yol açar” diye açıkladı Robert Harting.

CPE firması, çeşitli aşamalarda bir ön temizliğe uğrayan PS atıkları için, sağlam, tek vidalı olan ekstrüzyon makinalarına (vida çapı 120 mm); ekstrüzyon işleminin son aşamasında ERF 250 sınıfından bir Ettlinger eriyik filtresi eklemiştir. 2 t/h'lik uygulama için özel olarak tasarlanmış olan bu filtre, ekstrüder ve kesim sistemi arasına yerleştirilmiştir. Bu filtre, 1.500 cm²'lik bir filtreleme alanına sahiptir ve bu uygulama için oldukça geniş filtreleme seçenekleri arasından (standart olarak 80 ila 1.000 mikron arası tedarik edilebilir) 150 mikron olan filtre seçilmiştir. CPE firması, denemeler sırasında tesisi haftada yaklaşık 130 tona ulaşan bir kapasitede çalıştırmış; üretim aşamasında ise bu rakamı haftada 180 tona kadar çıkarmıştır.
“Basit ve statik bir filtre, bu sofistike filtreleme görevi karşısında yetersiz kalırdı. PS eriyiğin yüksek kirlilik derecesi göz önüne alındığında, çok hızlı bir şekilde oluşan filtre çamuru ya da kirliliği filtre çıkışında çok yüksek bir basınç kaybına neden olurdu. Kesintisiz çalışan bir back-flush screen changer ise -filtre çamurunu düzenli aralıklar ile eriyik püskürterek yıkar- bu görev esnasında çok fazla hata verme eğiliminde olurdu. Ancak, Ettlinger firmasının ERF filtresi bize sürekli yüksek ürün kalitesi ve aynı zamanda çok uzun filtre kullanım ömrü sunar. ERF'nin diğer büyük bir avantajı ise, filtre tamburunun kolay ve hızlı bir şekilde değiştirilebilmesi; filtre tamburundaki kirleri sürekli olarak temizleyen kazıyıcının da kolay sökülüp bilenebilmesidir” diyen Harting, Ettlinger eriyik filtresini neden tercih ettiğine ilişkin kararını gerekçelendirdi.

Yüksek hızlı sınıflandırma hattındaki ön işlem

CPE firması , Avrupa çapında, buzdolabının kırılarak ufalanmış iç malzemelerini satın alır ve bu malzeme PS'nin yanı sıra bazı “yabancı maddeleri” de bünyesinde barındırır. Bunlar arasında PVC, kağıt, tahta, emaye, köpük ve kauçuk parçalar, demir veya demir olmayan metaller (bakır, pirinç ve alüminyum) gibi maddeler yer alır. Bu karışımdan sadece PS değil, aynı zamanda geri dönüştürülebilir malzeme sirkülasyonundaki diğer metal parçalar da geri kazanılabilir. CPE firması, Liebenau'da öğütülmüş malzeme ve granül için yeni ve güçlü, tam otomatik bir sınıflandırma sistemi geliştirmiştir. Öğütme işlemi sonrası elde edilen malzemelerin tane büyüklüğünün dengelenmesi için, malzemeler bir kaç aşamada elenir, ayıklanır, ayrılır ve sınıflandırılır. Sınıflandırma işlemlerinde standart bir mıknatıs ayırıcının yanı sıra, bir renk ayırıcı ve bir kızılötesi (NIR) ayırıcı da sisteme entegre edilmiştir. Organik maddelerin kontrol, analiz ve ayrıştırma işlemi sırasında özellikle NIR teknolojisi etkilidir.
Robert Harting'e göre; CPE firması, bakır, pirinç ve çinko gibi demir olmayan metalleri bile sınıflandırabilir ve bu metallerin geri kazanımını dahi sağlayabilir. Buzdolabının öğütülmesi sonucunda elde edilen ve yaklaşık %75 oranında PS içeren malzeme; ön temizlik aşaması ile %95 oranında PS içeriğine zenginleştirilir. “Aynı zamanda standart geri dönüşüm grisi renginden, yüksek kalitede granül elde etmek istersek, kırılmış PS malzemeleri - beyaz kalitelerine göre- renklerine göre bir kez daha bir ön sınıflandırmaya tabi tutabiliriz. Öğütülmüş maddenin yüksek kalitede geri dönüşümü, ekstrüzyon işleminin son aşamasında yer alan entegre ERF eriyik filtresi sayesinde sağlanır.  Müşterilerimize stabil, üstün ve özel bir ürün kalitesi sunmaktayız. Hem ön işleme uğramış hammaddeler hem de eksrüdat için karıştırma silolarımız mevcuttur.” diye Harting durumu özetledi.
Bu yüksek kaliteli geri dönüşüm uygulaması sayesinde CPE parçalanmış buzdolabı malzemelerinden %95 oranında polistireni geri kazanır ve geri dönüşümünü sağlar. Almanya'da geri dönüşüm sirkülasyonunda yılda yaklaşık üç milyon buzdolabı, dondurucu ve diğer soğutucular kullanılmaktadır. Bu işlem sonucu elde edilen maddeler tali hammadde endüstrisinde hizmete sunulur; bu işlem birincil kaynakları korur ve aynı zamanda önemli ölçüde CO₂ tasarrufu sağlar.

ERF teknolojisi birçok avantaj sunuyor

Ettlinger ERF filtrelerinin ana komponenti, geri dönüşüm işlemleri için dizayn edilmiş, birçok kez test edilerek kendini kanıtlamış, dönebilen ve milyonlarca konik silindir şeklinde delikten oluşan filtre tamburu geniş bir ölçü aralığında temin edilebilir. Eriyik, filtreye doğru akarken yabancı maddeler (kirler) filtre ekranının dışında kalır. Temizlenen eriyik ise içeriye doğru akar ve bir kanal sistemi aracılığıyla aşağı doğru iner. Servo motor kumandalı yavaş dönen filtre tamburu her bir dönüş sırasında kazıyıcı tarafından temizlenir; dışarıda tutulan bu yabancı maddeler bir helezon vidayı besler. Bir servo motor ile tahrik edilen bu helezon vida, yabancı maddeleri filtre sisteminden dışarı atar.

ERF filtre %18'e kadar yabancı maddelerle kirletilmiş plastikleri filtrelemek için kullanılabilir. Tam otomatik çalışma esnasında dışarı atılan maddelerin içerisinde %70' e kadar yüksek oranda yabancı madde bulunması nedeniyle de eriyik kaybı çok düşüktür. Filtre tablasının önünde oluşan eriyik basıncı sistemi kontrol eden önemli bir kontrol parametresidir. Giriş malzemesinin kirlilik derecesi değişirse ERF filtresinin girişindeki eriyik basıncı da değişir. Filtre tamburunun ve yabancı maddeleri dışarı atan helezonun dönme hızı otomatik olarak ayarlanır; makine bu duruma adapte olur. Her ikisinin hızı kademesiz ve birbirinden bağımsız olarak ayarlanabilir. Filtre tamburunun dönüş hareketi karıştırma etkisini destekler ve mümkün olduğunca homojen bir eriyik sağlanır.

Üretim esnasında ERF filtresi sürekli temiz bir filtre alanı sağlar; güvenilir ve stabil olarak çalışır. Böylece yüksek oranda bir basınç sabitliği ile, bir eriyik pompası olmadan genellikle folyo ya da yarı-mamul ürünleri üretmek için de bir ekstrüzyon hattına doğrudan entegre edilebilir. Bu filtre teknolojisi sayesinde kağıt, emaye, elastomerler veya ince alüminyum parçalar gibi çalışılması zor yabancı maddeler de güvenle ayrıştırılabilir. Kompakt ve yerden tasarruflu yapısı sayesinde ERF filtre her türlü ekstrüzyon hattına kolayca adapte edilebilir.

Ettlinger Kunststoffmaschinen GmbH, 1983 yılında kurulmuştur ve dünya çapında aktiftir. Alman şirketin genel merkezi Augsburg, Königsbrunn'da bulunur. Şirketin temel uzmanlık alanı, enjeksiyon makinelerinin ve yüksek performans eriyik filtrelerinin geliştirilerek üretilmesidir. Enjeksiyon makineleri; özellikle plastik palet, fitting veya baca sistemleri gibi ağırlığı 100 kg'a kadar olan plastik parçaların üretimi için son derece elverişlidir. İyi tasarlanmış modüler sistem, büyük iş sahaları için maliyet tasarruflu çözümler ve makine konseptleri sunar. Şirket, eriyik filtreleme alanında çok fazla kirlenmiş plastikler için, kesintisiz çalışan yüksek performanslı eriyik filtrelerini üretmektedir. Piyasada bulunan tüm polimerlerden kağıt, alüminyum, ahşap, silikon ve yüksek sıcaklıklarda eriyen plastik gibi kirler ayrıştırılır.