AC motor sürücüleri (VFD-Variable Frequ-ency Drive), asenkron motorların uçlarına gelen gerilim ve frekans degerini degistire-rek motorda hız kontrolü yapılmasına imkân saglayan elektronik devrelerdir. Endüstride sıklıkla kullanılan VFD’ler; hız kontrol ciha-zı, frekans konvertörü, inverter, invertör, AC sürücü gibi farklı isimlerle anılmaktadır. Sistemde kullanılan motor, etiketinde belirti-len hızından farklı bir hızda çalıstırılması ge-rekli ise veya motora belirli degiskenlere göre hız kontrolü yapılacaksa AC motor sürücüleri kullanılır. Sürücüler günümüzde küçük ev aletlerinden tutun da, sanayide kullanılan devasa motor-lara kadar her yerde sıklıkla kullanılmaktadır. Üretimin degismez parçası haline gelen sü-rücüler;
• Motoru aşırı akım ve gerilim piklerine karsı korur.
• Yumusak anahtarlama yapılmasına imkân saglar.
• Duruş ve kalkışlarda meydana gelebilecek mekanik ve elektriksel zorlanmaları minimum seviyeye indirir.
 • Düsük kapasiteye ihtiyaç duyulan uy-gulamalarda makinenin hızını azaltarak enerji tasarrufu yapılmasına olanak sag-lar. • Kalkıs sırasında motor ve kayıslardaki termal ve mekanik gerilimin azalmasına yardımcı olur. 

Yukarıda sayılan avantajlarından dolayı, piyasa-da sürücülerin kullanımı günden güne artmak-ta ve sürücüler giderek önem kazanmaktadır. Sistemden (motor+sürücü) istenilen perfor-mansın alınabilmesi ve sistemde arızaya se-bebiyet verebilecek herhangi bir problemin olusmaması için sürücülerin montajı sırasın-daki yanlıs konumlandırmalardan ve uzun kablolama uygulamalarından kaçınılmalıdır. Aksi takdirde motor ile sürücü arasındaki kablonun kapasitif reaktansına, kablonun ge-ometrisine, tipine ve uzunluguna baglı olarak Sekil 3’de görüldügü gibi motor klemensinde motor izolasyonuna zarar verecek seviyeler-de gerilim yükselmeleri ve salınımları olus-maktadır. Asagıdaki sekilde kırmızı ile gösterilen sürücü çıkısıyken, mavi ile gösterilen uzun kablo kul-lanımına baglı olarak olusan motor terminal-lerindeki gerilimin seklidir. Motor ile sürücü arasında kullanılan uzun kablonun dogası geregi getirdigi kapasitif et-kiden dolayı, motor izolasyonu dayanım sını-rını asan gerilimler motorun arızalanması için zemin hazırlar. Bu nedenle VFD kullanılan uygulamalarda, VFD ile birlikte kullanılan motor besleme kablosunun boyu önemli bir kriter olarak de-gerlendirilmeli ve VFD üreticisi tarafından da katalog verisi olarak verilen tehlikeli sınırları geçiyorsa, gerekli VFD aksesuarları kullanı-larak bu yüksek gerilim etkisi bertaraf edil-melidir. Bu konuda VFD üreticilerinin tipik olarak önerdikleri aksesuarlar arasında; - VFD çıkısında sok bobini (reaktör) - dv/dt filtre - Sinüs dalgası çıkıs filtre modülü - L-C filtre sayılabilir. Bu gibi aksesuarların, hangi kablo tipleri ve boylarından itibaren kullanılması gerektigi VFD üreticisi kataloglarında belirtilmekte-dir. Kullanılabilecek maksimum kablo boyları VFD’lerin içyapısı (IGBT’ler, dU/dt tetikleme hızı) ve çalısma parametreleri (PWM frekansı, modülasyon türü vb.) ile degiskenlik göstere-bilmektedir. Örnek teskil etmesi açısından ekli olarak su-nulmus olan çok bilindik marka ve modelle-rin kullanım kılavuzları incelendiginde, yakla-sık olarak görülmektedir ki; küçük güçlerde (0.75kW ve altı) 20 metreden itibaren ve orta/yüksek güçlerde ise 50 metre gibi kab-lo boylarından sonra, motor klemenslerinde bahsi geçtigi gibi motor izolasyonuna zarar verebilecek seviyede yüksek gerilim salınım-ları olusmaktadır. Ekranlı kablo kullanılması durumunda bu uzunluk degerleri daha da düsmektedir. Motor sargıları, gerilim seviyesi sınır pik degerini ya da sınır yükselme süresini asarsa zarar görür. Ayrıca motor klemensinde salınan gerilim, izin verilen maksimum gerilim seviyesini geçtiginde, kısmi desarj ya da korona adı verilen olay meydana gelir. Buna göre motor iletkenlerinin etrafındaki hava iyonize olarak iletken hale gelir. Bunun sonucunda iki iletken ya da iletken ile toprak arasında küçük gerilim atlamaları görülür. Sargı izolasyonunda küçük gerilim atlamalarından dolayı olusacak olan çatlaklar mikroskobik olmasına ragmen, bu gerilim atlamaları periyodik olarak tekrarlandıgında izolasyonun delinerek motorun yanmasına yol açabilir. Pratikte sürücü kaynaklı arızaları azaltmak için neler yapılabilir? 

• Sürücü ile motor arasındaki kablo uzunlugu mümkün oldugunca kısa tu-tulmalıdır. Kabaca 50 metre üzerindeki kablo uzunluklarında ilgili VFD’nin uzun motor kablosu kullanımı için önerilen aksesuarları uygulanmalı ya da yapılabiliyorsa motor kablosu kısaltılmalıdır. 

• Kullanım açısından yüksek performanslı VFD kablolar tercih edilmelidir. Bu sa-yede VFD kablosundan yayılan ve çev-redeki elektronik ekipman, ticari tabanlı ethernet sistemleri ve basit enstrüman-tasyon kabloları gibi diger teçhizata olan olumsuz etkiyi minimize edilebilir 

• Besleme kablosu ve motor endüktansı arasındaki uyumsuzlugu gidermek için sürücü çıkısına reaktör (çıkıs sok bobini) adı verilen yüksek endüktanslı bobinler yerlestirilir. Böylece motor klemensinde salınan gerilimin miktarı azaltılabilir.

• Sürücü çıkısındaki gerilimin yükselme hızını azaltmak için yine VFD çıkısında dv/dt filtreleri kullanılabilir. 

VFD kullanıcılarının, VFD’nin motora dogrudan akuple edilmedigi ve motora kablo ile baglantılı oldugu durumlarda, kablo uzunlugunun motor izolasyonuna etkisini minimize etmek ve VFD kaynaklı arızaları azaltmak için yukarıda belirtilen çözüm önerlerini dikkate alması tavsiye edilir. 

ELK Motor Çerkezköy Organize Sanayi bölgesinde, Yılmaz Redüktör A.S. ana his-sedarları tarafından, ürün ailesinin devamı olarak kurulmus olup, 100.000m2 açık alan üzerine kurulu 40.000m2 kapalı alanda IEC 71-250 gövde aralıgında elektrik motorları üretilmektedir. Tüm motor serileri Avrupa standartlarına uygun olarak tasarlanmıs olup, IE2 ve IE3 verimlilik sınıflarında üretilip müsterilerin kul-lanımına sunulmaktadır. Ayrıca motorlarımız, temel tasarım ve tekno-lojisi itibariyle IE3 verimlilik sınıfını da karsıla-yacak sekilde tasarlandıgından, hâli hazırda zorunlu olan IE2 verimlilik sınıfından IE3 ve-rimlilik sınıfına geçiste, mekanik boyutların aynı kalması sayesinde, müsterilerine sorun-suz bir geçis imkanı saglamaktadır. Avrupa standartlarına uygun olarak üretilen standart motorlarımız ile beraber müsteri-lerimize performans ve maliyet açısından avantaj saglayacak özel motorlar da üret-mekteyiz. ELK Motorları, mühendisliginden talaslı ima-lata, dökümden sac isleme ve motor sarı-mına kadar tüm süreçleriyle Çerkezköy’deki fabrikamızda üretilmektedir. Mil, gövde ve kapaklar tam otomatik CNC tezgâhlarda, sürekli kalite kontrol denetiminde üretilirken, rotor ve stator paketleri otomatik kilitlemeli laminasyon kalıplarında basılmaktadır. Daha sonra rotor paketleri otomatik enjeksi-yon makinalarında basılarak rotor mil grubu haline getirilirken, stator paketleri de oto-matik sargı makinalarında sarıldıktan sonra ihtiyaca ve kullanım sahasına baglı olarak otomatik daldırma yöntemi ya da VPI (Va-cuum Pressure Impregnation) olarak anılan yöntemle verniklenerek montaja hazır hale getirilmektedir. Böylece üretilen ürünler her zaman kalite ve performans açısından en iyi seviyelere erismektedir. Tüm bu islemler sonrasında ürün reçetelerine uygun olarak montajı ya-pılan motorlarımız %100 son kontrol ve test asamalarını geçtikten sonra ambalajlanarak sevkiyata hazır hale getirilmektedir.