Şeker tür olarak doğal ve işlenmiş olarak iki gruba ayrılmaktadır. Örneğin doğal şeker grubunda yer alan doğal fruktoz, meyve ve balda bulunurken bir diğer doğal şeker türü olan laktöz ise süt ve süt ürünlerinde yer almaktadır. İşlenmiş şekerler, gıdalara tat katmak için kullanılan rafineli şekerlerdir. Bunlardan bazıları:

Sakkaroz: Sofra şekeri olarak bilinir.
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu (HFCS): İşlenmiş gıdalarda sıkça kullanılır.
Dekstroz ve Maltodextrin: Genellikle paketli gıdalarda bulunur.

Doğal şekerler rafineli şekerlere oranla daha sağlıklıdır ancak türü ne olursa olsun fazla şeker tüketiminin birçok sağlık sorununa yol açtığını unutmamak gerekir.

1. Enerji Dalgalanmaları: Şeker hızlı bir enerji patlaması sağlasa da kısa sürede kan şekerini düşürerek yorgunluk ve açlık hissine neden olur.
2. Beyin Fonksiyonlarına Olumsuz Etkileri: Beyin, enerjisinin büyük bir kısmını glikozdan almaktadır. Ancak aşırı miktarda şeker aksine beynin işlevlerini yerine getirmesini engelleyebilir. Şekerin kan şekerinde hızlı yükselen ve inen dalgalanmalara sebep olması, beynin enerji ihtiyacını karşılamasında zorluk yaratabilir. Kan şekeri düştüğünde yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon güçlüğü ortaya çıkabilir.
3. Bağımlılık Riski: Araştırmalar, şekerin beynimizde dopamin salınımını artırarak bağımlılık yapabileceğini gösteriyor. Şekeri ne kadar çok tüketilirse, o kadar çok istenir.
4. Kronik Hastalıklar: Aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet ve kalp hastalıkları gibi sorunlarla ilişkilidir.
5. Diş Sağlığı: Şeker, diş çürümesine neden olan bakterilerin çoğalmasını destekler.

Şekeri Hayatımızdan Çıkarmak Mümkün mü?

Şeker tüketimi tamamen hayatımızdan çıkarılması zor bir alışkanlık olabilir, ancak sağlıklı alternatiflere yönelerek ve tüketimi azaltarak daha dengeli bir yaşam sürdürebiliriz. Sağlıklı tatlandırıcılar, hem vücuda zarar vermeden tatlı ihtiyacını karşılamak hem de uzun vadeli sağlık risklerini en aza indirmek için harika bir seçenektir. Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve bilinçli tüketimle şekerin olumsuz etkilerinden korunabilirsiniz. İşte birkaç öneri:

Paketli Ürünlerin İçerik Listesini Okuyun: Pek çok insan şeker tüketimini yalnızca çay, kahve ya da tatlılar üzerinden değerlendirir. Oysa işlenmiş gıdalar, soslar, meyve suları ve hatta ekmek gibi ürünler bile gizli şeker kaynaklarıdır. Market alışverişi yaparken etiketleri okumak, şekerin hangi adlarla saklandığını anlamak önemlidir.

Doğal Tatlandırıcılar Kullanın: Bal, hurma, pekmez gibi doğal tatlandırıcılar rafine şekere göre daha sağlıklı bir alternatiftir.
Evde Hazırlayın: Evde tatlılarınızı kendiniz yaparak şeker miktarını kontrol edebilirsiniz.
Şeker Tüketimini Kademeli Olarak Azaltın: Bir anda bırakmak yerine, adım adım şekeri azaltarak geliştirebilirsiniz.
Lifli Gıdalar Tüketin: Lifli gıdalar, kan şekeri dalgalanmalarını dengelemeye yardımcı olur. Daha fazla lifli gıda tüketin.
Tatlı Krizlerini Sağlıklı Alternatiflerle Bastırın: Meyve gibi vitamin ve mineral değeri yüksek sağlıklı besinlerle tatlı isteğinizi kontrol altına alabilirsiniz.