Çevre dostu mürekkepler
Videojet Technologies Sarf Malzemeleri İş Birimi Yöneticisi Sherry Washburn, endüstriyel baskı mürekkeplerini çevreye etkileri bakımından detaylı bir şekilde ele alıyor ve şu soruyu soruyor: Baskı mürekkepleri gerçekten “çevre dostu” olabilirler mi?

Endüstriyel baskı mürekkepleri gittikçe daha çok “çevre dostu” olarak lanse ediliyor, ama bu gerçekte ne anlama geliyor? Çevre dostu olmak endüstriyel sıvılarla nasıl özdeşleşir? Peki bu iddialar, kullanılan mürekkeplerin ve sıvılarının zararlı olmadığını düşünmek isteyenler için bunları çevre dostuymuş gibi göstermekten mi ibaret? “Çevre dostu” mürekkep olabilmenin net bir tanımı ya da standardı yoktur.

Zorlu üretim programlarına yetişebilmek için üreticiler, keton ve alkol gibi solventlerin kullanılmasıyla hızlı kuruma süresi ve mükemmel tutunmayı sağlamaya çalışırlar. Hızlı kuruyan bu endüstriyel solventler yanıcı, uçucu organik bileşenlerdir (VOC’ler); bu nedenle endüstriyel InkJet mürekkepleri “çevre dostu” olma kavramıyla çok da bağdaşmayan tehlikeli maddeler içerdiğinden henüz başta bu kavrama pek uygun sayılmaz. VOC’ler havadan ağırdır, zemin seviyesinde kirli hava kütlelerin oluşumuna katkı sağlar ve bazı VOC’ler atmosferde ozon tabakasına zarar veren fotokimyasal tepkimelerde bulunur.

VOC’ler tehlikeli olmalarına rağmen benzin, votka yapımında kullanılan etil alkol ve hatta tıbbi temizleme mendillerindeki izopropanol (IPA) gibi her alanda kullanılırlar. Karbon içerip uçan her şey VOC olarak sınıflandırılır, bu nedenle onlarla günlük hayatımızda bir şekilde temas halindeyiz.

Mürekkepler nasıl daha “çevre dostu” olur?
Daha “çevre dostu” mürekkep üretmek için üç yöntem vardır: su bazlı mürekkep üretimi, daha güvenli solvent kullanımı ya da Kurumsal Sosyal Sorumluluk (CSR) hedeflerine yönelik üretim. İlk yöntem VOC içermeyen su kullanımıdır. Ancak su çok yavaş buharlaştığından üretim hattında kuruma süreleri imalat gerekliliklerinden uzun olacaktır. Kodlama ve markalama süreçlerinde yeterli zaman olmadığında, mürekkebin kuruması için kurutma yardımı gerekir. Bu yaklaşımda ek enerji tüketimi olacağından “çevre dostu” olmanın sağladığı faydaların anlamı kalmaz.

Su bazlı çözüm uygulanabilir değilse ikinci yöntem daha güvenli bir solvent olan aseton kullanmak olacaktır. Bu solvent, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) Temiz Hava Yasası’ndan muaftır. Aseton, yukarı atmosferde fotokimyasal tepkimelerde bulunmaz; böylece ozon tabakasını inceltmez. Diğer bir seçenekse yiyecek ve içecek sektöründe sıkça kullanılan, az kokulu etil alkol ile formüle etmektir. Etil alkol insanlık tarihi boyunca çok çeşitli alanlarda kullanılmıştır.

Son yöntem, şirketin CSR hedeflerine uygun; kanserojen, mutasyona neden olan, üreme sağlığını tehdit eden toksinler (CMR’ler), gıda ile temas eden materyaller ya da kontrole tabi maddeler gibi maddeler içermeyen mürekkep formülleridir.

Mürekkepleri bileşenlerine ayırdığımızda onları daha az zehirli bir sıvı haline getirmek için müdahale edilebilecek bölgelerin olduğunu görürüz. Üreticiler mürekkep bileşenlerini tüm tehlikeli maddelere, özellikle CMR’lere karşı denetlemelidir. CMR olarak sınıflandırılan mürekkep bileşenlerinin kaldırılması ve alternatif bir bileşenle değiştirilmesi yararlı olabilir. 

Üstelik bunu uygulama performansını etkilemeden gerçekleştirmek mümkündür. Videojet uzun zamandır yeni geliştirme süreçlerinde CMR maddeleri kullanmama politikasını sürdürmektedir. Mürekkep geliştirmede kullanılmasına izin verilmeden önce her yeni mürekkep bileşeninin çevre, sağlık ve güvenlik denetimleri tamamlanır. 

Üretilen mürekkep ve sıvılar CMR içermediğinden “çevre dostu” sayılabilir. Buradaki mesele, “çevre dostu”nun ne anlama geldiğinin somut bir tanımı 
olmamasıdır; bu nedenle tercih edilen bu terimi hiç kullanmamaktır. Bu terimi kullanmak yerine müşterin kendi CSR hedeflerine ulaşmalarına yardım edilebileceği ifade ediliyor. Üreticiler, kendi CSR hedefleri çerçevesinde neyin önemli olduğunu anlamak için müşterileriyle yakından çalışan uzman mürekkep ve sıvı tedarikçilerine başvurmalıdır. En çok MEK içermeyen, az kokulu ve gıda ambalajına uygun mürekkepler isteniyor. Daha kolay tanımlanmalarını sağlamak amacıyla, bu mürekkepler iQMark™ markası altında sınıflandırılıyor. 

Müşterilerin göz önünde bulundurması gereken zorunluluklar katlanarak artmaya devam ederken tedarikçi olarak CSR ve mevzuatla uyumluluk açısından müşterilere en iyi şekilde destek vermeyi sorumluluk olarak görüyor. iQMark, hem sarf malzemeleri siparişlerinin CSR hedefleri 
açısından uygunluğunu saptamayı kolaylaştırır hem de mürekkep tanımlama ve seçme sürecinin olabildiğince kusursuz olmasını sağlar. Bunun 
yanında, bazı sistemlerin mürekkep dağıtım yöntemleri CSR hedeflerine ulaşma konusunda katkı sağlayabilir. Boş Smart Cartridge’ler (Akıllı 
Kartuşlar) geri dönüştürülebilir olmasının yanında tehlikeli madde olma özelliğini de kaybeder. Mevzuat ortamının seçim sürecine dahil olmasına 
olanak veren veri sayfaları kolaylıkla bulunabilir. İsviçre Gıda Ambalajı Yönetmeliği, Temiz Hava Yasası (ABD) ve dünya çapında uygulanan 
benzer birtakım yasalar gibi mevzuatlar hızla tanımlanabilir ve mürekkebin yasalara uygunluğunun teminatı sağlanabilir. 

Sorulması gereken soru, “Bu çevre dostu mu?” değildir 
Üretim hattı için kullanılabilecek en iyi endüstriyel mürekkepler irdelenirken, mürekkebin çevre dostu olarak görülüp görülemeyeceği yoruma 
her zaman oldukça açıktır. Bir mürekkep “çevre dostu” olarak tanıtılıyorsa sorulması gereken sorular vardır. Bileşenleri nedir? VOC içeriyor 
mu? İçermiyorsa, gerekli hat hızı için uygun mu? Kurutma yardımı gerekli olacak mı? 

Daha önce belirtildiği gibi, “çevre dostu” söz öbeği yoruma açık. Bu nedenle, mevzuat gereklilikleri ile birlikte şirketin kendi CSR hedefleri 
ve stratejileriyle bağdaşan mürekkep ve sıvıların seçilmesi çok daha iyidir. Uzman bir tedarikçi ile çalışarak bu CSR çerçevesini destekleyen her 
unsur dikkatle incelenebilir ve ulaşılabilecek en iyi sonuçlar elde edilebilir.